فن آوا کارت نصب و پشتیبانی ۵۰ هزار دستگاه پایانه فروشگاهی بانک قرضالحسنه مهر ایران را برعهده گرفت
نصب و پشتیبانی ۵۰ هزار دستگاه پایانه فروشگاهی پذیرندگان(مشتریان) بانک قرضالحسنه مهر ایران به شرکت فن آوا کارت واگذار شد.
به گزارش روابطعمومی فنآوا کارت، قرارداد همکاری فی مابین این شرکت و بانک قرضالحسنه مهر ایران در خصوص نصب و پشتیبانی ۵۰ هزار دستگاه پایانه فروشگاهی به امضای طرفین رسید. بر همین اساس، شرکت فن آوا کارت به مدت سه سال توسعه ابزار پذیرش، اتصال، پشتیبانی و حفظ حساب تسویه پذیرندگان(مشتریان) بانک قرضالحسنه مهر ایران را برعهده خواهد داشت.
عقد این قرارداد زمینه توسعه ابزارهای پرداخت شرکت فن آوا کارت و دامنه خدمترسانی به سطح وسیعتری از مشتریان و پذیرندگان بانکی را ایجاد میکند.
در حال حاضر این شرکت به عنوان یکی از ۱۲ شرکت دارای مجوز از بانک مرکزی و شرکت شبکه الکترونیکی پرداخت کارت (شاپرک) است که خدمات پرداخت الکترونیک را به مشتریان بانکهای کشاورزی، سپه، سینا، مسکن، ایران زمین، مهر اقتصاد، سرمایه، پست بانک، تجارت، صندوق کارآفرینی امید، پاسارگاد و شهر خدمات ارائه میکند.
احمد پیشگاهزاده، مدیرعامل شرکت فنآوا کارت در خصوص محصول جدید این شرکت در گفتگویی با ماهنامه عصر تراکنش گفت: «کیف پول سپاسه به دو شکل وابسته به کارتهای بانکی افراد و مستقل از آنها عمل میکند و استفاده از آن به دریافت کارت اعتباری مخصوص سپاسه وابسته نیست و در سامانه امکان تعریف کارت بانکی، فارغ از اینکه برای کدام بانک است، وجود دارد.»
شرکت فنآوا کارت که عضوی از گروه فنآوا است، آبانماه سال جاری تغییراتی در سطح مدیریت داشت و در حال حاضر احمد پیشگاهزاده در سمت مدیرعاملی این شرکت در حال فعالیت است. فنآوا کارت طبق گزارش اقتصادی شاپرک، در آبانماه سال جاری با سهم حدود سهدرصدی از بازار مبلغ تراکنشها در جایگاه دهم صنعت قرار گرفت. به عقیده پیشگاهزاده، این جایگاه برازنده این شرکت نیست، از همین رو از بدو ورودش به این مجموعه، برنامه کوتاهمدت مدیریتی برای برونرفت از وضعیت فعلی را به هیئتمدیره شرکت ارائه داده است.
در گفتوگو با احمد پیشگاهزاده از برنامههای او در این شرکت پرسیدیم. طبق گفتههای او، حمایت از استارتاپهای فعال در حوزههای BNPL و لندتک از دو راه سرمایهگذاری و مشارکت، گسترش سامانه تأمین و توزیع محصولات و فراوردههای کشاورزی آوا (ستکاوا) و افزایش سرمایه فنآوا کارت از مهمترین برنامههای این شرکت در سال ۱۴۰۳ است. در ادامه گزارشی از این گفتوگو را میخوانید.
برقراری ارتباط سازنده با شرکای تجاری
احمد پیشگاهزاده از آبانماه سال جاری در سمت مدیرعاملی شرکت فنآوا کارت مشغول فعالیت شد؛ شرکتی که به گفته او، آن را در شرایطی تحویل گرفت که به دلایل فنی و اقتصادی مانند برخی شرکتهای پیاسپی، با مشکلها و چالشهایی مانند کمبود نیروی انسانی متخصص و کارآمد، ضعف در برخی فرایندهای کاری، بهروزرسانی زیرساختهای سختافزاری و نرمافزاری، فرسودگی ابزارهای پذیرش کارت در قالب پایانههای فروش و عدم توسعه ابزارهای پرداخت اینترنتی درگیر بود که نیاز به بازنگری و بهبود جدی داشتند.
طبق توضیحات پیشگاهزاده، برای بهبود این وضعیت، برقراری ارتباط سازنده با شرکای تجاری به صورت برنامهریزیشده در حال انجام است. او در این خصوص توضیح داد: «اصلاح قراردادهای تجاری با محوریت مبلغ تراکنش بر مبنای بازاریابی مستقل از فنآوا در دستور کار قرار گرفته و بهمرور انجام خواهد شد. سختافزارهای امنیتی مرتبط با خدمات درگاه پرداخت اینترنتی، با قید فوریت، با تجهیزات بهروز و دارای لایسنس تعویض شدهاند و هماکنون خدمات IPG شرکت در وضعیت پایدار قرار دارد. برنامه نگهداشت سرمایههای انسانی نیز در حال تدوین است و تا قبل از پایان سال جاری به شکل عملیاتی درمیآید و شاهد تأثیرات مثبت آن در سازمان خواهیم بود.»
ظرفیت فنآوا کارت به مشتریان فعلی صنعت پرداخت کشور محدود نیست و نیازمندیهای خاص مجموعه گروه فنآوا و سهامداران آن را نیز دربرمیگیرد. مدیرعامل فنآوا کارت با بیان این موضوع درباره پتانسیلهای این شرکت گفت: «از همین رو شناسایی و پاسخ به نیازهای خاص سهامداران شرکت در دستور کار قرار دارد که شامل ظرفیت چنددهمیلیونی مشتریان هدف است.»
فینتکآکادمی
شرکت فنآوا کارت در بخش نمایشگاهی دهمین همایش بانکداری الکترونیک و نظامهای پرداخت از فینتکآکادمی رونمایی کرد. فینتک آکادمی جدیدترین اقدام این شرکت در راستای توانمندسازی علمی افراد در حوزه فناوریهای مالی است. طبق صحبتهای او، راهاندازی آکادمی فناوریهای مالی به منظور ایجاد فرصتهای آموزشی و شغلی، افزایش توانمندی گروههای متخصص در این حوزه و تسهیل در فرایند نوآوری و پیشرفت فناورانه در اقتصاد کشور انجام شده است. پیشگاهزاده در اینباره گفت: «آکادمی فینتک میتواند به بهبود فناوریهای مالی، افزایش اطلاعات و توانمندیهای متقاضیان در حوزههای سرمایهگذاری شخصی و تشویق به سرمایهگذاری در استارتاپهای مالی نیز کمک کند. محتواهای آموزشی با کمک نیروهای متخصص سازمان و با همکاری و مشارکت دانشگاهها و استادان حرفهای در حال تولید است و در همین مدت کوتاه نیز سامانه آموزش مجازی و حضوری مرتبط با این آکادمی، هدایت تحصیلی ۵۰ نفر از کارکنان فنآوا کارت را در سه دوره کوتاهمدت تخصصی شامل نرمافزارهای کاربردی، امنیت و الزامات مرکز تماس پیش برده است. اولین گواهینامههای تخصصی نیز ذیل نشان فینتکآکادمی به شکل الکترونیکی قابل استعلام خواهد بود. در تلاشیم در آینده نزدیک امکان ثبتنام و بهرهبرداری از امکانات آموزشی و محتواهای تولیدشده برای عموم علاقهمندان را نیز فراهم کنیم.»
برونرفت از وضعیت فعلی
طبق گزارش اقتصادی شاپرک، شرکت فنآوا کارت در آبانماه سال جاری با کسب حدود سه درصد از سهم بازار مبلغ تراکنشها در جایگاه دهم صنعت قرار داشت. پیشگاهزاده در اینباره اظهار داشت: «با توجه به سابقه و ظرفیتهای شرکت فنآوا کارت و گروه فنآوا، یقیناً این جایگاه برازنده این شرکت نیست؛ از این رو از بدو ورودم به این مجموعه، برنامه کوتاهمدت مدیریتی برای برونرفت از وضعیت فعلی به هیئتمدیره شرکت ارائه دادهام.»
او ادامه داد: «این برنامه اصلاحات مدیریتی در سطح ساختار سازمانی و زیرساختهای فنی، کسبوکار، عملیات، امنیت و توسعه محصولات را دربرمیگیرد و امیدواریم با اجرای این برنامه کوتاهمدت ظرف شش ماه پیش رو به سهم بازار چهاردرصدی دست پیدا کنیم. به همین منظور افزایش ناوگان پایانههای فروش از چندین راه؛ ازجمله نوسازی و بازاریابی به تعداد حداقل ۵۰ هزار دستگاه در دستور کار قرار گرفته است. همچنین بهبود و اصلاح کامل زیرساختهای خدمات درگاه پرداخت اینترنتی در یک ماه گذشته انجام شده و بازاریابی ابزار پذیرش اینترنتی نیز با تأکید بر مدل بنگاهبهبنگاه در دستور کار جدی شرکت قرار گرفته است.»
سپاسه؛ کیف پول الکترونیکی و فیزیکی
این شرکت در دهمین همایش بانکداری الکترونیک و نظامهای پرداخت، علاوهبر فینتکآکادمی، از سرویس کارت اعتباری «سپاسه» نیز رونمایی کرد. سپاسه یک کیف پول الکترونیکی و در عین حال فیزیکی است که ارائهدهنده بنکارت، کیف پول و کارت اعتباری است و شرکتها و سازمانهای مختلف میتوانند آن را برای کارمندان خود، در راستای افزایش رضایت آنها، تهیه کنند. طبق توضیحات پیشگاهزاده، کیف پول سپاسه به دو شکل وابسته به کارتهای بانکی افراد و مستقل از آنها عمل میکند و استفاده از آن به دریافت کارت اعتباری مخصوص سپاسه وابسته نیست و در سامانه امکان تعریف کارت بانکی، فارغ از اینکه برای کدام بانک است، وجود دارد. او درباره این سرویس توضیح داد: «سپاسه یک کیف پول با قابلیتهای چندگانه است. این کیف پول امکان بهکارگیری در اشکال فیزیکی، مجازی و مبتنی بر برنامه کاربردی را دارد. برخی از قابلیتهای کارت اعتباری سپاسه این موارد است: استفاده به جای بنکارت، جایگزین کارت تخفیفهای سنتی، استفاده بهعنوان کارت اعتباری و خرید اقساطی و استفاده تلفیقی یا اتصال پایدار به سایر کیف پولهای موجود در کشور.»

افراد دارای کارت سپاسه میتوانند از مراکز خرید و فروشگاههای طرف قرارداد این شرکت خرید کنند و علاوهبر استفاده از سیستم اعتباری خود، تخفیف نیز بگیرند. طبق توضیحات مدیرعامل فنآوا کارت، این محصول به رفع چالش بنکارت سازمانها نیز کمک میکند. او گفت: «ما نام این محصول را سپاسه گذاشتهایم که از کلمه سپاس گرفته شده است. این کلمه هم به لحاظ آوایی و هم معنایی خوشایند است و دلیل انتخاب ما هم همین بوده است.»
افزایش حداقل پنجبرابری سرمایه فعلی
براساس ضوابط اجرایی شرکتهای ارائهدهنده خدمات پرداخت مصوب بانک مرکزی، شرکت فنآوا کارت بایستی هرچه سریعتر نسبت به افزایش سرمایه به میزان حداقل پنجبرابر سرمایه فعلی خود اقدام کند. پیشگاهزاده با بیان این موارد، درباره مهمترین چالشی که در حال حاضر با آن دستوپنجه نرم میکنند، اظهار داشت: «با توجه به مسائل حاکمیت شرکتی، ملاحظات سهامداران فعلی و رقابتهای موجود در سطح بانکها و مؤسسات مالی که سهام غالب برخی شرکتهای پرداخت را در اختیار دارند، برنامه اجرایی شرکت فنآوا کارت در مسیر تحقق ضوابط مذکور با چالشهایی همراه شده است. برای مثال، یکی از چالشها در سطح صنعت پرداخت، میزان دسترسی به منابع سختافزاری سرویسدهنده، ازجمله پایانههای فروش است. منابع مالی بانکهای بزرگ که در اختیار برخی شرکتهای پرداخت است، فضای رقابتی منصفانه را از شرکتهایی مثل فنآوا کارت ربوده و دستیابی به سهم بازار منطقی را بسیار پرچالش و کند کرده است.»
بنا بر توضیحات پیشگاهزاده، مذاکراتی با بانکها و مؤسسات مالی برای مشارکت در افزایش سرمایه شرکت از سوی سهامدار اصلی در جریان است و همچنین تجهیز مراکز کسبوکار در اختیار سهامداران با سیاست بهرهمندی از ظرفیتهای کامل شرکتهای گروه فنآوا با ابزارهای پرداخت شرکت فنآوا کارت آغاز شده است.
به عقیده مدیرعامل فنآوا کارت، مهمترین چالشهایی که در سال ۱۴۰۳ ممکن است با آنها روبهرو شوند مواردی از این دست خواهد بود: نظام مالیاتی جدید، تحریمها، نوسانات ارزی، مسائل امنیتی در فضای آنلاین، فقدان استاندارد ابزارهای پرداخت ایرانی و در نتیجه خروج ارز برای استانداردهایی نظیر PCI و نیز محدودیتها در دسترسی به فناوریهای نوین پرداخت الکترونیک. البته او تأکید کرد که این چالشها فقط متوجه شرکت فنآوا کارت نیست و تقریباً تمامی صنعت درگیر این نوع مشکلات خواهند بود.
برنامههای ۱۴۰۳
تعامل با شرکتهای گروه فنآوا در راستای همافزایی بیشتر، مطالعه و طراحی ابزارهای پرداخت غیرتماسی و حمایت استارتاپهای حوزه فناوریهای مالی ازجمله برنامههایی هستند که فنآوا کارت تا پایان سال جاری بر آنها متمرکز است. پیشگاهزاده درباره این برنامهها گفت: «استفاده از ظرفیت فنی و مهندسی شرکتهای همکار در هلدینگ فنآوا برای تولید تجهیزات بومی که قابلیت پذیرش انواع کارتهای غیرتماسی مبتنی بر فناوری NFC را داشته باشند شروع شده و در همین رابطه یک محصول بومی از نوع پایانه غیرنقدی با نام تجاری AVEX تولید شده و پس از دریافت مجوزهای لازم عملیاتی خواهد شد. مشخصاً حمایت از استارتاپهای فعال در حوزههای BNPL و لندتک نیز بهصورت سرمایهگذاری و مشارکت در دستور کار قرار دارد.»
گسترش سامانه تأمین و توزیع محصولات و فراوردههای کشاورزی آوا (ستکاوا) با هدف تأمین امنیت غذایی ایرانیان بهعنوان یک پروژه حاکمیتی از برنامههای اصلی شرکت فنآوا کارت در سال ۱۴۰۳ خواهد بود. پیشگاهزاده درباره این پروژه بیان کرد: «ستکاوا زیرساخت نرمافزاری است که بهواسطه توافق میان وزارت جهاد کشاورزی و گروه فنآوا توسعه داده شده است. با این سامانه، خریداران کالاهای اساسی (خریداران خرد، خریداران عمده، غرفههای میادین میوه و ترهبار، فروشگاههای زنجیرهای، خریداران مناسبتی و خریداران دستگاهی) میتوانند متناسب با میزان سهمیه و ظرفیت مصرف خود به صورت مستقیم کالای خود را تأمین کنند. شفافسازی و تسهیل فرایندهای خریدوفروش، رعایت قیمت مصوب و افزایش کیفیت محصولات در کنار مدیریت یکپارچه زنجیره تأمین تا مصرف کالاهای اساسی از اهداف اصلی این سامانه است.»
همچنین طبق صحبتهای پیشگاهزاده، شرکت فنآوا کارت برنامه ایجاد هسته تحول فناوریهای مالی را برای گذار از وضعیت دیجیتال به سمت هوشمندسازی به صورت جدی دنبال خواهد کرد. او در این خصوص گفت: «با توجه به پیشرانهای کلان تغییرات فناورانه در اقتصاد، فرایند حرکت از اقتصاد دیجیتالی به سمت اقتصاد پایدار صرفاً با تکیه بر اقتصاد هوشمند ممکن است و در این مسیر ابزارها و راهکارهای هوشمند شامل سختافزارها و برنامههای کاربردی حرف اول را میزنند. شرکت فنآوا کارت با بهرهگیری از ظرفیتهای علمی استادان علوم کلانداده، اقتصاد و فناوری اطلاعات در قالب هسته تحول فناوریهای مالی، این ابزارها و امکانات را در اختیار اکوسیستم فناوری پرداخت کشور قرار خواهد داد.»
شرکت فنآوا کارت یکی از ۱۲ شرکت پیاسپی است که در حوزه پرداخت الکترونیکی و تجارت الکترونیک فعال است. شرکتهای پرداخت الکترونیکی کشور بر بستر پرداختهای اینترنتی، دستگاه کارتخوان و پرداخت موبایلی فعال هستند. فنآوا کارت هم بهعنوان یکی از ۱۲ شرکت پرداختی کشور، بر این بسترها مشغول است و با تمرکز بر ایجاد تحول و تغییر رویکرد شرکت به سمت افزایش سهم از بازار در حرکت است؛ به طوری که شعار امسال شرکت «در مسیر تحول دیجیتال» بوده و با همین شعار وارد همایش بانکداری الکترونیک شدهاند.
این شرکت با وجود فضای رقابتی شدیدی که بین شرکتهای پرداختی وجود دارد به دنبال کسب سهم قابل توجهی از بازار است. به گفته حسین شکراله، معاون کسبوکار شرکت فنآوا کارت این شرکت در نظر دارد فارغ از رقابتها و چالشهایی که بین شرکتهای پرداختی رایج است، بازارهای جدید ایجاد کرده و به مشتریان خدمات ارزشافزوده و کارآمد ارائه دهد و بتواند سهم قابل توجهی از بازار را به دست بیاورد.
به گزارش ارتباطات و برند فن آوا، معاون کسبوکار شرکت فنآوا کارت در گفتوگو با «راه پرداخت» با اشاره به برنامههای این شرکت برای توسعه سهمش از بازار توضیح داد: «برای تحقق این موضوع چند برنامه در دست داریم؛ اول اینکه در حوزههایی که اکنون در آنها فعال هستیم با تعیین شاخصههای کلیدی عملکرد، رضایتمندی را از محصولات و خدماتمان افزایش دهیم تا مشتریان تجربه کاربری بهتری از خدمات، محصولات و ابزارهای فنآوا کارت داشته باشند.»

او ادامه داد: «در خصوص کیفیسازی خدمات، تمرکز بیشتری بر ارتقای امنیت و پایدارسازی داریم. همچنین در بحث دستگاه کارتخوان فروشگاهی، روی نوسازی و بهسازی ناوگان تمرکز کردهایم تا بتوانیم با ارتقای کیفیت دستگاهها و بهسازی ناوگان تجربه بهتری برای مشتریان رقم بزنیم و سطح رضایتمندی بانکهای طرف قرارداد را بالا ببریم. در کنار این موارد سعی داریم سطح کیفیت خدمات پشتیبانی و پرستاری دستگاه را افزایش دهیم.»
با شناسایی فرصتها به سمت بزرگشدن سهم از بازار میرویم
بر اساس گفتههای شکراله، فنآوا کارت روی موضوعات دیگری مثل پرداخت غیرکارتی و بحث کیف پول الکترونیک و اپلیکیشن موبایلی تمرکز کرده و برنامههایی برای آینده دارد. این مجموعه بازار هدف خود را شناسایی کرده و عرضه تجهیزات و کیوسکهای پرداخت را نیز در دستور کار قرار داده است. همچنین تا قبل از پایان سال ۱۴۰۲ خدمات ارزشافزوده جدید این شرکت راهاندازی شده و به بازار عرضه میشود.
معاون کسبوکار شرکت فنآوا کارت در خصوص خدمات ارزشافزوده این شرکت گفت: «در فنآوا کارت با ترکیب خدمات ارزشافزوده و محصولات موجود و تطبیق این محصولات بر بسترهای سختافزاری و نرمافزاری به دنبال خلق بازارهای جدیدی هستیم. در خصوص بخش دیگر کسبوکارمان که اکنون فعال است تصمیم داریم با برطرفکردن موانع و پوشش نقاط ضعف و استفاده از نقاط قوت، فرصتهای بازار سهامداری را به دست آوریم.»
او با اشاره به نقطه قوت فنآوا کارت توضیح داد: «یکی از نقاط قوت فنآوا کارت، طیف وسیعی از بانکهای طرف قرارداد با این شرکت است. فنآوا کارت با بیش از ۱۳ بانک طرف قرارداد است و با استفاده از این نقطه قوت و جامعه هدفی که دارد و مشتریان فعلی و سهمش از دستگاههای کارتخوان، میتواند فرصتهای پیش رو را شناسایی کرده و به سمت بزرگشدن سهمش از بازار برود.»
به دنبال ایجاد خدمات ارزشافزوده هستیم
معاون کسبوکار شرکت فنآوا کارت با اشاره به چالشهای این شرکت پرداختی گفت: «یکی از چالشهای صنعت پرداخت، همواره محدودیت آن است؛ چراکه فضای بین ۱۲ شرکت پرداختی بسیار رقابتی شده و شرکتها سعی میکنند برای بهدستآوردن سهم بازار بیشتر، سهم یکدیگر را کسب کنند. این بازار در حال رشد است، اما بازار جدیدی خلق نمیشود و تنها شرکتها با اعطای امتیازهای بیشتر نسبت به شرکتهای دیگر سعی دارند بازار را به سمت خودشان بکشند. در فنآوا کارت ما به دنبال این مسیر نیستیم در اصل به دنبال آن هستیم که با ایجاد خدمات ارزشافزوده و موضوعاتی که سایر شرکتها بهعنوان یک ارزش هنوز وارد آن نشدهاند، ورود کرده و سهم جدیدی از بازار کسب کنیم و به جای اینکه در اقیانوس قرمزی که همه در آن در حال رقابت هستند ما سعی میکنیم دریاهای آبی خاص خودمان، باتوجهبه پتانسیلهای موجود را شناسایی کرده و ورود کنیم.»

به گفته شکراله، فنآوا کارت در چند سال گذشته فراز و نشیبهای متعددی داشته، ولی در حال حاضر با توجه به تیم مستقرشده در شرکت و برنامه کلان و استراتژیکی که ترسیم شده، حداکثر تا یک سال آینده دستخوش تحولات خاصی بوده و در رتبهبندی شاپرک هم شاهد رشد فنآوا کارت خواهیم بود.
او در پایان تأکید کرد که فنآوا کارت مسیر جدیدی در پیش گرفته و با عنایت به شعار «در مسیر تحول دیجیتال» تصمیم دارد فارغ از رقابتها و چالشهایی که بین شرکتها رایج است، بازارهای جدید ایجاد کند و به مشتریان خدمات ارزشافزوده و کارآمد ارائه دهد و بتواند سهم قابل توجهی از بازار را به دست آورد. این مسیر در چند وقت آینده برای مشتریان و پذیرندگان فنآوا کارت ملموس خواهد بود.
به گزارش ارتباطات و برند فن آوا، رویداد «فرصتهای تأمین مالی در نظام اقتصادی کشور» چهارم دیماه در دانشگاه امام صادق (ع) برگزار شد. در این رویداد نشستی با عنوان «چالشهای تأمین مالی در نظام اقتصادی کشور» با حضور احمد پیشگاهزاده، مدیرعامل فنآواکارت؛ امیرمحمد رحیمی، مدیرعامل و عضو هیئتمدیره هلدینگ مالی و سرمایهگذاری بنیاد مستضعفان؛ مهدی ابراهیمی، مدیرعامل شرکت تأمین سرمایه سپهر؛ محمد شیخ حسینی، مدیرعامل بانک توسعه تعاون و به دبیری میثم بیات، عضو هیئتمدیره شرکت سرمایهگذاریهای خارجی ایران برگزار شد.
احمد پیشگاهزاده، مدیرعامل شرکت فنآوا کارت، در خصوص نقش فناوری در تأمین مالی در این نشست گفت: «تفاوت زیادی در تأمین مالی سازوکارهای فناوری با بقیه وجود ندارد ولی از آن منظر که این روزها خیلی از کسبوکارها شکل و شمایل فناورانه به خود گرفتهاند و به نوعی با فناوری اطلاعات و ارتباطات عجین شدهاند، باعث شده که در سالهای اخیر وقتی واژههایی مثل استارتاپ را میشنویم یا با افرادی که در حوزه فناوریهای مالی فعال هستند برخورد میکنیم، ذهنمان به این سمت برود که احتمالاً از سمت یک شرکت فناورمحور و مالی برای این افراد تأمین مالی اتفاق میافتد.»
خاموشی بانکهای سرمایهگذاری در ایران
مدیرعامل شرکت فنآوا کارت با اشاره به جایگزینی شرکتهای تأمین مالی و سبدگردانها و… به جای بانکهای سرمایهگذاری گفت: «در کشور ما مقوله بانک سرمایهگذاری تقریباً خاموش است و کسی به این موضوع نمیپردازد. در دنیا دو نوع بانک وجود دارد؛ یکی بانک تجاری و دیگری بانک سرمایهگذاری است. در ایران به شکلهای مختلف دولتی، خصوصی و نیمهخصوصی، بانکهای تجاری را داریم اما بانک سرمایهگذاری در ایران جای خودش را به شرکتهای تأمین مالی و سبدگردانها و صندوقها و نظایر آن داده است. وجه درست این بود که اینها بانکهای سرمایهگذاری باشند.»
پیشگاهزاده معتقد است فرقی نمیکند که شما از یک کسبوکار فناور محور بخواهید حمایت مالی در قالب تأمین مالی انجام دهید یا یک کسبوکار دیگر، به هر حال جای خالی بانکهای سرمایهگذاری سر جایش قرار دارد. او در این نشست، شش چالش تأمین مالی را از منظر اقدامات نهادی بررسی کرد و سیاستهایی مؤثر برای مواجهه با تأمین مالی و پیشنهادات اصلاحی برای این چالشها عنوان کرد.
مدیرعامل شرکت فنآوا کارت با اشاره به حذفشدن واژه بانک سرمایهگذاری گفت: «هر روز تعدادی از استارتاپها با من تماس میگیرند و اعلام میکنند که نیاز به تأمین مالی دارند و بانکی برای تأمین سرمایه این شرکتها وجود ندارد. متأسفانه مقاومت در بهکارگیری واژه بانک سرمایهگذاری، این سؤال را که آیا شرکتهای سبدگردانی میتوانند جایگزین بانکهای سرمایهگذاری در حوزه تأمین مالی شوند بیش از پیش مطرح کرده است. اینکه فکر کنیم صاحبان کسبوکارها و دارندگان پسانداز اندک، خودشان تشخیص میدهند که منظور ما از سبدگردان و نظایر آن همان بانک سرمایهگذاری است، همانند این است که نام کسبوکاری را بگذاریم داروخانه و در آن بستنی بفروشیم و اگر هم ایرادی گرفته شد، اعلام کنیم که مشتریان خودشان میدانند که منظور ما از داروخانه همان بستنیفروشی است!»
از نظر پیشگاهزاده، شش چالش در اقدامات نهادی وجود دارد که اگر به آنها بپردازیم بخشی از این موانع برطرف میشود:
تقویت نظام مالیاتی
مدیرعامل فنآوا کارت در خصوص اولین چالش توضیح داد: «تقویت نظام مالیاتی و سادهسازی سیستم مالیاتی و اعمال تدابیر مؤثر برای جلوگیری از فساد مالیاتی اولین اقدام نهادی است که سیاست مؤثر آن هم تشویق به پرداخت مالیات میشود که از طریق اعطای تسهیلات امکانپذیر است. این موضوع باعث افزایش درآمد مالیاتی کشور و تأمین منابع و نیازهای مالی کشور میشود.»
اصلاحات در سیستم بانکی کشور
پیشگاهزاده ادامه داد: «دومین موضوعی که من به آن پرداختم، اصلاحات در سیستم بانکی کشور است. با توجه به اینکه فنآوا کارت یک شرکت پرداختی نزدیک به بانک است و چسبندگی زیادی به سیستم بانکی کشور دارد و بخشی از سرویسهای کمک بانکی را ارائه میکند، این موضوع برای ما پررنگتر بوده است. تعیین استانداردها و نظارت فعالتر بر عملکرد بانکها، این مورد میتواند با هدف پیشگیری از بحرانهای مالی و افزایش اعتبار در سیستم بانکی به ترویج شفافیت کمک کرده و اطلاعرسانی مناسب و اعتماد عمومی را در سیستم بانکی زیاد کند. بهبود نظام بانکی و افزایش اعتبار افراد و شرکتها موجب جذب افراد بیشتری برای سرمایهگذاری میشود که این امر به تأمین مالی کمک میکند. فناور محور شدن مواردی که گفتم نیز باعث تسریع امور میشود.»
توسعه منابع داخلی
به گفته پیشگاهزاده سومین مورد توسعه منابع داخلی است. تنظیم سیاستهای تشویقی برای توسعه تولید داخلی میتواند باعث افزایش درآمد داخلی شود. جذب سرمایهگذار خارجی و توسعه صادرات هم از دیگر موارد است.
براساس گفتههای پیشگاهزاده در بحث توسعه صادرات مشکلاتی نظیر اختلال در استانداردسازی و عدم اعطای مجوز وجود دارد که این چالش باید رفع شود.
جذب سرمایه خارجی
پیشگاهزاده چهارمین چالش را جذب سرمایه خارجی دانست که با اصلاح قوانین و مقررات جذب سرمایهگذاری خارجی با هدف جلب سرمایه و فناوری، منابع مالی بیشتری برای پروژهها و سرمایهگذاریهای داخلی فراهم میشود، که به توسعه و تأمین مالی کشور کمک میکند.
توسعه صادرات
با تسهیل در اخذ مجوزها و حذف موانع صادرات با هدف توسعه بازارهای خارجی، ارزآوری بیشتری برای کشور ایجاد میشود که به تأمین مالی نیازهای داخلی و تقویت تراز تجاری کمک میکند.
تحقق شفافیت و مبارزه با فساد
مدیرعامل شرکت فنآوا کارت با اشاره به ششمین مورد گفت: «ششمین اقدام نهادی مربوط به تحقق شفافیت و مبارزه با فساد است که اگر اتفاق بیفتد قاعدتاً اعتماد عمومی رقم میخورد و باعث جذب سرمایههای داخلی و خارجی میشویم.»
به گزارش ارتباطات و برند گروه فن آوا به نقل از راه پرداخت، فنآواکارت یکی از شرکتهایی است که در دهمین همایش بانکداری الکترونیک و نظامهای پرداخت شرکت کرده تا در بخش نمایشگاه این رویداد از جدیدترین محصول خود رونمایی کند. سرویس کارت اعتباری سپاسه جدیدترین محصول این شرکت است که در اولین روز این همایش از آن رونمایی شده است.
بینیاز شدن افراد از داشتن چند کارت مجزا
شرکت فنآواکارت از سال ۱۳۸۲ با هدف ارائه خدمات ایمن، مؤثر و ارزان در جهت توسعه ابزارهای پرداخت الکترونیک آغاز به کار کرد. این شرکت پس از دریافت مجوز پیاسپی در سال ۱۳۸۸ به حوزه صدور کارت اعتباری و تأمین و نصب و پشتیبانی دستگاههای کارتخوان وارد شد و حالا در پی توسعه محصولات و خدمات خود است. در همین راستا، این شرکت با رویکردی تازه در دهمین همایش بانکداری الکترونیک و نظامهای پرداخت حاضر شده تا از یکی از محصولات جدید خود که سپاسه نام دارد، رونمایی کند.
احمد پیشگاهزاده، مدیرعامل شرکت فنآواکارت درباره جدیدترین محصول این شرکت عنوان کرد: «سپاسه یک کیف پول الکترونیک و در عین حال فیزیکی است که ارائهدهنده بنکارت، کیف پول و کارت اعتباری است. شرکتها و سازمانهای مختلف میتوانند سپاسه را برای پرسنل تهیه کرده که در جهت افزایش رضایت آنها از آن استفاده کنند. کیف پول سپاسه به دو صورت وابسته به کارتهای بانکی افراد و مستقل از آنها عمل میکند و استفاده از آن به دریافت کارت اعتباری مخصوص سپاسه وابسته نمیشود. در سامانه امکان تعریف کارت بانکی، فارغ از اینکه برای کدام بانک است، وجود دارد.»
او در ادامه عنوان کرد: افراد دارای کارت سپاسه میتوانند از مراکز خرید و فروشگاههای طرف قرارداد این شرکت خرید کرده و علاوه بر استفاده از سیستم اعتباری خود، تخفیف نیز بگیرند. این محصول به رفع چالش بنکارت سازمانها کمک میکند. ما نام این محصول را سپاسه گذاشتهایم که از کلمه سپاس گرفته شده است. این کلمه چه به لحاظ آوایی و چه به لحاظ معنایی خوشایند است و به همین دلیل مورد استفاده ما قرار گرفته است.»
او در خصوص مزیت رقابتی سپاسه اظهار کرد: «مزیت رقابتی این محصول در مقایسه با سایر رقبایش در این است که فقط به صورت فیزیکی یا فقط به صورت الکترونیک ارائه نمیشود و هر سه ویژگی بنکارت، کارت اعتباری و کارت نقدی را یکجا دارد. در نتیجه افراد و سازمانها را از داشتن چند کارت بینیاز میکند. این محصول قابلیت ترکیب شدن با سایر سرویسهای بنکارتی و اعتباری را دارد.»
به گزارش ارتباطات و برند گروه فن آوا به نقل از راه پرداخت، شرکت فنآواکارت در بخش نمایشگاهی دهمین همایش بانکداری الکترونیک و نظامهای پرداخت از جدیدترین اقدام این شرکت در راستای توامندسازی علمی افراد در موضوعات فناوریهای مالی رونمایی کرد. بر این اساس، در روز اول این همایش طی مراسمی در غرفه شرکت فن آوا کارت با حضور علیرضا ماهیار مدیرعامل شرکت ملی انفورماتیک، مسعود زندوکیلی مدیرعامل گروه فن آوا، پیمان قربانی رئیس پژوهشکده پولی و بانکی، مهدی صادقی شاهدانی رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع) و تعدادی از اعضای هیأت مدیره گروه فن آوا و شرکت فن آوا کارت تفاهمنامهای میان این شرکت و دانشکده اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع) امضاء شد که نشان از همکاری این دو مجموعه برای خلق یک آکادمی در حوزه فناوریهای مالی دارد.
هدف ما توانمندسازی افراد است
احمد پیشگاهزاده، مدیرعامل شرکت فنآوا کارت درباره علت حضورشان در این رویداد و امضای تفاهمنامه با دانشکده اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع) گفت: «ما در این همایش حاضر شدیم تا از اقدامات و محصولات جدیدی که ایجاد کردهایم، رونمایی کنیم. یکی از این اقدامات ایجاد و آغاز به کار فینتک آکادمی است که در نتیجه امضای تفاهمنامه بین ما و دانشکده اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع) ممکن شده است. به زعم ما، این اولین آکادمی فناوریهای مالی کشور است؛ آکادمی که از بین فناوریهای ۹گانه مالی روی حوزه پرداخت (پیتک) متمرکز شده و بر آن است که این حوزه را به لحاظ علمی-عملی توسعه دهد. این آکادمی از این به بعد در نشانی اینترنتی fintechacademy.ir در اختیار علاقهمندان و فعلان فینتکی قرار میگیرد».
او در ادامه بیان کرد: «این آکادمی هم برای آنهایی که از قبل در این حوزه مهارت کسب کردهاند و هم برای کسانی که میخواهند مهارت کسب کنند، خدمات و برنامههایی دارد؛ آن دسته از افرادی که در حال حاضر در این زمینه ماهر هستند، اما مدرک قابل ارائهای ندارند، میتوانند با مراجعه به این آکادمی و پشت سر گذاشتن امتحانات مربوطه، مدرک مورد نیاز خود را دریافت کنند. همچنین، کسانی که هیچ مهارتی تاکنون کسب نکردهاند و به کسب مهارت در این حوزه علاقه مند هستند نیز میتوانند با گذراندن دورههای این آکادمی، مدرک مورد نیازشان را دریافت کنند. ما امیدواریم که این آکادمی تا جایی پیشرفت کند که روزی به یک دانشکده واقعی تبدیل شود و به طور مستقل در زمینه فناوریهای مالی فعالیت کند. دانشکده اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع)، یکی از دانشکدههای مرجع در حوزه اقتصاد است و پتانسیلهای علمی زیادی دارد.
یکی از چالشهای اصلی همه کسبوکارهای فینتکی، تأمین منابع انسانی ماهر و متخصص است. اینطور به نظر میرسد که این آکادمی میتواند به رفع این چالش کمک کند. پیشگاهزاده در این خصوص توضیح داد: «هدف ما، توانمندی افراد است؛ هرچه افراد توانمندتر شوند، امکانهای بیشتری برای کار دارند و ما نمیتوانیم جلوی مهاجرت آنها یا فریلنسر شدنشان را بگیریم و تنها کاری که از دستمان برمیآید همین توانمندسازی است. در واقع، اینطور میتوان گفت که وظیفه اصلی آکادمیها همین است و در قبال بازار کار به لحاظ تخصص گرایی نقش دارند.
نقش دانشگاهها در توسعه فناوریهای مالی مهدی صادقی شاهدانی، رئيس دانشکده اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع) نیز عنوان کرد: «تفاهمنامهای بین اندیشکده اقتصاد ایران در دانشکده اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع) و شرکت فنآوا کارت امضاء شده که موجبات تحول حوزه فناوری مالی در کشور را فراهم میکند. فناوری مالی پاشنه آشیل نظام مالی جدید و به عبارتی نظام اقتصادی کشور است و توسعه آن بهمنزله توسعه اقتصاد است. فنآوا کارت مجموعه توانمند و باتجربهای است که به نظر ما میتواند همکار بسیار خوبی برای دانشگاه باشد. این همکاری برای توسعه فناوریهای مالی بسیار مفید است و در بحثهایی نظیر کارشناسی، علمی و عملی ورود خواهد کرد».
او در خصوص کارکرد دانشگاهها در توسعه فناوریهای مالی در ایران اظهار کرد: «دانشگاهها محل کسب دانش هستند و هر کار عملی که بخواهد انجام شود، نیاز به یک پیشزمینه نظری دارد و کارکرد دانشگاهها این است که بنمایههای نظری لازم برای اقدامات عملی را فراهم میکنند. فناوریهای مالی در چند سال اخیر توسعه زیادی داشته و ما نیز برآنیم تا آنچه در دنیا در حال رخ دادن است را در کشور عزیزمان داشته باشیم و دانشگاه میتواند افراد را به لحاظ علمی بهروز نگه دارد. ما باید در دانشگاه به الگوهای نظری برسیم که در عمل کارکرد داشته باشد و در وضعیت نظام مالی و اقتصادی کشور تغییرات مثبت ایجاد کند».
بنا بر صحبتهای او، این همکاریها به تربیت نیروی انسانی متخصص انجامیده و باعث تزریق نیروی کار جدید به بازار میشود. با این وجود، همکاری دانشکدههای مهندسی و فنی نیز لازم است، چون دانشکده اقتصاد تنها توان این را دارد که افراد را به لحاظ دانش مالی توانمند کند.
او در آخر گفت: «برگزاری چنین همایشهایی به دیده شدن طرحهای جدید کمک زیادی کرده و این امکان را برای شرکتها و سازمانهای مختلف فراهم میکند که علاوه بر معرفی خود و محصولاتشان، درباره همکاریهای آتی نیز گفتوگو کنند».
به گزارش واحد ارتباطات و برند گروه فن آوا، با حضور دکتر علیرضا پورابراهیمی مدیرعامل شرکت فن آوا کارت و دکتر حمید کشوری مدیرعامل شتاب دهنده دانشگاه صنعتی امیر کبیر، طی جلسهای در روز یکشنبه 29 آبانماه سالجاری در خصوص همکاریهای فیمابین تفاهم نامه توسعه همکاری به امضای طرفین رسید.
جذب، رشد و شتابدهی استارتاپهای حوزه پرداخت برای حل مسائل مطرح شده از طرف شرکت فن آوا کارت از طریق توانمندسازی واحدهای فناوری جذب شده و راهاندازی شرکتهای مشترک فناوری و استقرار آنها در پارک علم و فناوری دانشگاه صنعتی امیرکبیر با حمایت مالی شرکت فن آوا کارت از جمله مهمترین موضوعات مورد تاکید و توافق طرفین در این تفاهمنامه میباشد. از جمله محورهای اصلی این تفاهم نامه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- برگزاری رویدادهای استارتاپی برای جذب ایدهها و استارتاپ های حوزه پرداخت و مسائل مطروحه از طرف شرکت
- هماهنگی، انعقاد تفاهم نامهها و قراردادهای همکاری فناورانه فیمابین استارتاپ ها و شتاب دهنده با لحاظ منافع شرکت و شتابدهنده
- برنامهریزی برای تبدیل ایدههای جذب شده به محصول فناورانه
- برگزاری دورههای توانمندسازی برای استارتاپ ها و صاحبان ایده
- شتابدهی استارتاپهای جذب شده
- بازارسازی و توسعه بازار محصولات فناورانه استارتاپ ها پس از توانمندسازی و تجاری سازی محصولات
مجید شکوهی، مدیرعامل فن آوا کارت در کنار حسین واعظ قمصری مدیرعامل پرداخت الکترونیک سامان در سومین پخش زنده اینترنتی از مجموعه رویدادهای سازمان داده محور به بررسی موضوع داده محوری در کسب و کارهای حوزه پرداخت خواهند پرداخت.
به گزارش ارتباطات و برند گروه فن آوا به نقل از سحاب، با انقلاب صنعتی چهارم، کسبوکارها با حجم عظیمی از دادهها مواجه شدند. شرکتها و سازمانهای پیشرو در جهان توانستهاند با تحلیل دادهها، تصمیمات دقیقتری در رابطه با توسعه کسبوکار خود بگیرند. این همان چیزی است که از آن تحت عنوان تصمیمگیری مبتنی بر داده یاد میشود.
صنعت پرداخت کشور نیز از جمله صنایعی است که بدلیل انبوه جامعه کاربران و تکرارپذیری استفاده از خدمات پرداخت، با حجم قابل توجه داده مواجه است. گزارش اقتصادی شاپرک نشان میدهد که در مهر ماه ۱۴۰۰ تعداد ۳.۲۷۱ میلیون تراکنش به ارزش ۵.۹۶۹ هزار میلیارد ریال در شبکه پرداخت کشور ثبت شده است. ابزارهای موجود شامل کارتخوان فروشگاهی، پذیرش اینترنتی و پذیرش موبایلی انواع مختلفی از دادهها را از دارندگان کارت و پذیرندگان ثبت میکنند.
مسالهای که در رابطه با این تنوع داده و حجم انبوه تراکنشها با آن مواجه هستیم این است که شرکتهای پرداخت به چه میزان توانستهاند از تحلیل این دادهها جهت توسعه کسبوکار خود استفاده میکنند؟
برای پاسخ به این سوال، با حضور دو تن از پیشکسوتان صنعت پرداخت کشور به سنجش بلوغ دادهمحوری در صنعت پرداخت ایران خواهیم پرداخت. در این رویداد از سلسله رویدادهای سازمان دادهمحور، حسین واعظ قمصری مدیر عامل شرکت پرداخت الکترونیک سامان (سپ) و مجید شکوهی مدیرعامل شرکت فنآوا کارت به میزبانی رضا قربانی (عضو هیات مدیره سازمان نظام صنفی رایانهای استان تهران) میهمان آکادمی سحاب خواهند بود.
محورهای رویداد:
- واکاوی انواع تحلیل داده در صنعت پرداخت
- نقش تحلیل داده در توسعه کسبوکار شرکتهای پرداخت
- انتقال تجربه داده محوری
- جایگاه هوش مصنوعی و یادگیری ماشین در صنعت پرداخت
- تعامل شرکت های پرداخت و رگولاتور در حوزه داده
- آینده صنعت پرداخت ایران در حوزه داده محوری
زمان برگزاری رویداد:
دوشنبه ۸ آذر ساعت ۱۹:۰۰ الی ۲۰:۳۰
مهندس رجایی، معاون فناوری اطلاعات شرکت فنآوا کارت در گفتوگویی با راه پرداخت گفتند: آواپی دستیار جدید و توانمند در بازار داغ اپهای موبایلی است که فن آوا کارت با این اپلیکیشن از مهرماه فنآوا با انتشار اولین نسخه از آن در نسخههای اندروید و وباپ به صورت داخلی پا به این عرصه گذاشته است.
به گزارش ارتباطات و برند گروه فن آوا به نقل از راه پرداخت، رجایی در ابتدا در توضیح ساختار و هدف سرویس آواپی گفت: «یکی از ابزارهای پذیرش و راههای ارتباطی با جامعه هدف، اپلیکیشنهای موبایلی هستند. شرکت فنآوا کارت با نرمافزار آواپی به حوزه نرمافزارهای پرداخت موبایلی ورود کرد و در مهرماه اولین نسخه از آن در نسخههای اندروید و وباپ در گروه شرکتهای فنآوا منتشر شد. معماری آواپی از نظر فنی مبتنی بر میکروسرویس است و کاملاً داینامیک است. از منظر کسبوکار آواپی در ابتدای مسیر در حوزه اپلیکیشنهای موبایلی پرداختی قرار دارد و همکاران بنده در شرکت فنآوا کارت تلاش دارند تا سرویسهای بیشتر و متنوعی را روی آن راهاندازی کنند.»
او در ادامه با اشاره به سرویسهایی که در حال حاضر فعال هستند، گفت: «در حال حاضر پنج سرویس فعال وجود دارد که شامل فروش محصولات اپراتور، شارژ سیمکارت، خرید بستههای اینترنتی هر سه اپراتور، امور خیریه و نیکوکاری، پرداخت قبوض و کارتبهکارت میشود.»
رجایی در رابطه با چشماندازی که در راه توسعه آواپی متصور است، گفت: «در واقع به آواپی تنها به شکل یک نرمافزار پرداخت موبایلی نگاه نمیکنیم؛ چراکه امروزه بسیاری از اپلیکیشنهای موبایلی به دستیار کاربران خود تبدیل شدهاند. در بحث پرداخت هم غیر از شارژ و بستههای اینترنت و… بحث جدیدی در آواپی مطرح نیست. اما در رابطه با مزیتهای رقابتی، محصولات خوبی طراحی و آماده شدهاند که از طریق آواپی در اختیار جامعه هدف خود قرار خواهند گرفت. برای مثال راهکار کارتهای اعتباری یکی از این موارد است که میتواند مزیت رقابتی خوبی ایجاد کند.»
معاون فناوری اطلاعات فنآوا کارت، در رابطه با وضعیت و زمان افزودن کیف پول به آواپی گفت: «طبق برنامهای که داشتهایم، انشاءالله سرویس کیف پول بهزودی فعال خواهد شد و به سرویسهای فعال کنونی افزوده خواهد شد.»
عدم تفکر سیستمی؛ پاشنهآشیل تفکر توسعهمحور
رجایی در پاسخ به اینکه چرا شرکت فنآوا کارت که یکی از قدیمیترین شرکتها در این حوزه است، نتوانسته به رقابت با رقبای خودش در بحث اپلیکیشنهای موبایلی بپردازد، گفت: «بله، در فنآوا کارت به شکل جدی به پروژه راهکارهای موبایلی پرداخته نشده است. البته در گذشته نرمافزارهایی از فنآوا کارت رونمایی شدند اما نتوانستند جایگاه تثبیتشدهای برای خود پیدا کنند. در واقع شاید علت این بود که مدیریت پروژه متمرکزی برای این امر طرحریزی نشده بود، اما در حال حاضر در خصوص آواپی اولین کاری که انجام دادیم، استقرار هر دو تیم توسعه فنی و بازار در شرکت بود تا بتوانیم این پروژه را به شکل متمرکز و با پشتیبانی قویتر پیش ببریم.»
او در ادامه با توضیح نقش مدیریت در ایجاد بستری برای توسعه اپلیکیشن موبایل در شرکت فنآوا کارت گفت: «همانطور که مستحضر هستید، اکثر سرویسهایی که مبنای کار ما هستند، مانند گردشگری، بیمه، خدمات شهری و سایر سرویسهای ارزشافزوده به قرارداد و تفاهمنامههایی نیاز دارند که امیدواریم حداکثر تا شش ماه آینده اکثر سرویسهای پرداخت موبایلی را در آواپی فعال کنیم و در ادامه روی مزیت رقابتی و توسعه سرویسهای نوآورانه و جدید تمرکز داشته باشیم.»
بلوغ سیستمی؛ لازمه دستیابی به جایگاهی تأثیرگذار در بازار
رجایی در تشریح برنامه آواپی با توجه به بازار متنوع اپلیکیشنهای موبایلی بیان داشت: «اگر تاریخچه اپلیکیشن موبایلی را ورق بزنیم، خواهیم دید که تا مدت طولانیای تنها یکی، دو شرکت در این حوزه پیشرو بودهاند و در نتیجه، توانستند کاربران زیادی جذب کنند و بهنوعی رهبری این جریان را نیز بر عهده گرفتهاند، اما بعد از اینکه قابلیت کارتبهکارت در دسترس قرار گرفت، دری به روی توسعه دیگر اپلیکیشنها باز شد و انتقال وجه و کارتبهکارت به یک مزیت رقابتی تبدیل شد و در پی آن اپلیکیشنها رشد بهتر و سریعتری را تجربه کردند و کاربران بیشتری به خود جذب کردند. ما نیز در ابتدا و در فاز اول سعی میکنیم نرمافزار آواپی به یک بلوغ سیستمی برسد تا بتوانیم اسم نرمافزار پرداختی را روی آن بگذاریم و حداقل سرویسهای پرداختی و کیف پول الکترونیکی را شامل شود تا در آینده بتوان بهعنوان مزیت رقابتی در صنعت، به آن نگریست. در این بازار متنوع و متکثر معتقدیم که ابتدا باید به بلوغ رسید تا بتوان جایگاه تأثیرگذاری در بازار داشت.»
رجایی در پایان در رابطه با چشمانداز ورود آواپی به حوزههای دیگر از جمله نئوبانک گفت: «بیشتر در حوزه کسبوکارها و حوزه کیف پول الکترونیکی و کارتهای اعتباری متمرکز هستیم و فعلاً برنامهای برای ورود به عرصه نئوبانک نداریم و بهطور کلی روی مسئله پذیرندگی برنامهریزی و آیندهنگری داریم.»
به گزارش ارتباطات و برند گروه فن آوا، شکوهی، مدیرعامل فن آوا کارت در میزگرد بانکداری الکترونیک که با موضوع بررسی کارت های اعتباری برگزار شد ضمن اشاره به سابقه این کارت ها در ایران به نقش بانک مرکزی در جدایی حوزههای ایشوئری (issuery) و اکوئری (ecoery) از تاثیر این موضوع بر عقب ماندگی این حوزه در ایران گفت.
::بخش اول
داستان کارت اعتباری در ایران را میتوان در قالب یک سریال هزارقسمتی روایت کرد. داستانی که شاید خوانندگانش کم اما فداییانش زیاد باشند. داستان اما خود اعتبار نیست.
اگر به مدلهای مبادله در جامعه کمی بیشتر دقت کنیم، خوشحسابی بهعنوان مهمترین عنصر اعتبار همواره در بازارهای مختلف خردهفروشی و عمدهفروشی در ایران وجود داشته، هرچند شاید طی این سالها مأموریتها بهدرستی توزیع نشده است. در میزگرد پیش رو در نهایت به این نقطه میرسیم که بانکها نهادهای مناسبی برای توسعه کارت اعتباری نیستند؛ اگرچه سرچشمه اعتبار آنها هستند، توزیعکننده و نگهبانان اعتبار نهادهای دیگری هستند که در ایران باید ساخته میشد که البته کمکم در حال شکلگیری و فعالیتاند. آقایان مجید شکوهی، مدیرعامل «فنآواکارت»، سعید احمدیپویا، مشاور ارشد کسبوکار «فینتک» هلدینگ فناپ، و احمد افتخاری، قائممقام شرکت «اَپسان»، مهمانان این میزگردند.
• آقای شکوهی لطفاً درباره وضعیت موجود کارت اعتباری بگویید.
شکوهی: وضعیت کارت اعتباری در دنیا با وضعیت آن در کشور ما متفاوت است. در دنیا حوزههای ایشوئری (issuery) و اکوئری (ecoery) با یکدیگر هماهنگ هستند و همپوشانی و همافزایی دارند. وقتی از بازیگران بزرگ حوزه پرداخت یا متصدیان آن صحبت میکنیم، یا هنگامی که با بانکها و سایر مؤسسات که کارت اعتباری ارائه میدهند ارتباط تنگاتنگی داریم، یا وقتی از یک بانک کارت اعتباری دریافت میکنیم، همگی اینها زمانی برایمان جذاب است که لوگوی «ویزا» یا «مستر» بر روی آن وجود داشته باشد. حال آنکه «ویزا» یا «مستر» خود بهتنهایی اعتباردهنده نیستند، بلکه سرویس خدمات کارت اعتباری و پرداخت را ارائه میکنند. زمانی که ما «تجارت الکترونیک پارسیان» را در سالهای 82 تا 83 راهاندازی کردیم، دو بخش خدمات کارت اعتباری و خدمات پذیرندگی را با یکدیگر و بهصورت هماهنگ ارائه میدادیم. وقتی بانک مرکزی حوزه ایشوئری را از حوزه اکوئری جدا کرد و به pspها شخصیت مستقل حرفهای داد، اکثر آنها از حوزه صدور کارت اعتباری فاصله گرفتند و به حوزه اکوئری پرداختند. اما pspهایی هم هستند که کار اکوئری خود را مستقل و خدمات کارت را به نیابت از بانک همکار خود انجام میدهند؛ برای مثال، اگر یک psp کارت اعتباری در بازار میفروشد، بهنیابت از یک بانک این کار را انجام میدهد.
امروز قصد بازگشت داریم، چرا که با تفکیک این دو حوزه نتوانستیم بهره زیادی ببریم و حتی چیزهایی را نیز از دست دادیم. این دو حوزه با یکدیگر خوب کار میکردند و چرخدندههای خدمات پرداخت هستند، اما در نقطهای از هم جدا شدند و دیگر نتوانستند برای توسعه بازار به یکدیگر کمک کنند. به همین دلیل است که در حوزه کارت اعتباری توفیق جدیای نداشتیم، در حالی که در کشورهای اروپایی و آمریکا تعداد و میزان تراکنش و مبالغ کارتهای اعتباری چیزی حدود 30 تا 70 درصد است. برای مثال، در کشور ترکیه بیش از 65 درصد تراکنشها اعتباری است، اما در ایران این رقم هنوز کمتر از 0/5 درصد است. به نظر میرسد یکی از دلایل عقبماندگی ایران در این حوزه آن است که ایشوئری و اکوئری را از یکدیگر جدا کردیم و در نتیجه نتوانستیم این حوزه را توسعه دهیم.
• به نظر شما چه عواملی سبب جدایی این دو حوزه شد؟
شکوهی: سیاست بانک مرکزی بر این اساس بود؛ مباحث اجرایی و فنی نیز دخیل بودند، هرچند از اهمیت کمتری برخوردار هستند. معتقدم بانکها از نظر مسائل فنی هنوز به رشد و بلوغ کاملی نرسیدهاند که بتوانند خدمات کارت اعتباری ارائه دهند. نرمافزارهای آنها هنوز ایراداتی دارد و این ایرادها جدی است و نمیتواند کسبوکارِ کارت اعتباری را پوشش دهد. در حوزه فروش اقساطی که شاخهای از حوزه فروش اعتباری است نیز بانکها بهطور جدی وارد نشدهاند، اما در بازار غیر بانکی تعدادی از شرکتها – با وجود نوسان در عملکردشان – وارد حوزه فروش اقساطی شدهاند چرا که دارای نرمافزاری بودند که تا حدی توانست کارهایی را پیش ببرد، هرچند نتوانست در ثبت اسناد حسابداری و مواردی از این دست بهخوبی عمل کند.
در حوزه اجرایی، بحث اعتبارسنجی و نگرانی بانکها از بازگشت سرمایهشان مطرح است. همانطور که میدانید، نمیتوان برای کارت اعتباری تضمین خاصی دریافت کرد. اگر بانکی به شرکتی اعتبار یا تسهیلات با مبالغ بالا بدهد، ضمانتنامه یا وثیقه دریافت میکند؛ اما در حوزه کارت اعتباری نمیتوان چنین کاری کرد. بنابراین، نداشتن پشتوانه برای رسیدن به پول نکولشده، سبب نگرانی بانکها برای ورود به حوزه کارت اعتباری میشود.
نکته دیگر بحث درآمدهاست؛ بانکها عادت کردهاند تسهیلات کلان ارائه دهند و یکباره سود زیادی کسب کنند، به همین دلیل وارد این حوزه نمیشوند. البته این موضوع از نظر من پذیرفتنی نیست، زیرا وقتی آمار مطالبات غیرجاری را مورد بررسی قرار دهید متوجه میشوید که بیش از 90 درصد مطالبات غیرجاری متعلق به تسهیلات کلان و کمتر از 10 درصد متعلق به تسهیلات خرد است و کارت اعتباری نیز در دستهبندی تسهیلات خرد قرار میگیرد. بنابراین، امروز در حوزه کسبوکار پرداخت و کارت اعتباری با وضعیت مطلوبی مواجه نیستیم؛ بانکها فعال نیستند و اگر هم باشند، بسیار کُند عمل میکنند و عزمی جدی در اینباره ندارند. اجازه دهید به تلاش بانک مرکزی هم اشاره کنم. به یاد دارم آقای محرمیان در تابستان ۹۹ در بانک مرکزی جلسهای برگزار کردند در اینباره که چطور میتوان در حوزه کارت اعتباری اقدام جدیدی کرد و آیا در دستورالعملها نقصانی هست یا نه. اما این جلسات با وجود اینکه قرار بود ادامه پیدا کند، ادامه نیافته و بانک مرکزی هم تاکنون در این حوزه جدیتی نداشته است.
• چند بانک، مانند بانک ملی، تسهیلات خُرد خود را بهصورت اعتباری ارائه میکنند؟
شکوهی: بانک مرکزی از اوایل سال گذشته اعلام کرد که تسهیلات خرد بر روی کارت اعتباری قرار گیرد. من بهعنوان عضو کوچک حوزه کارت اعتباری درباره این موضوع بحث دارم، چرا که موضوع کارت اعتباری با تسهیلات خرد متفاوت است. بانک مرکزی دو هفته پیش نامهای برای بانکها ارسال کرده که در آن سقف کارت اعتباری را از 50 میلیون تومان به 200 میلیون تومان افزایش داده است که در اینباره هم بحث دارم.
• آقای افتخاری، نظر شما درباره اکوسیستم فعلی کارت اعتباری چیست؟
افتخاری: امروز حدود 120 میلیون کارت خرید و نقدی و در حدود شش میلیون کارت اعتباری در ایران داریم که عمده این کارتهای اعتباری توسط بانک ملی و قرضالحسنه مهر تأمین شدهاند. اما در دنیا 30 تا 40 درصد کارتهای نقدی و خرید موجود، کارت اعتباری است و این رقم در ایران حدوداً زیر یک درصد است. جدا از بحث آمار تعداد کارت، میزان سرانه مصرف اعتبار در تولید ناخالص داخلی مردم از کارتهای اعتباری در دنیا نیز در حدود ۱۰ درصد است که تقریباً 2 هزار و 500 دلار در سال میشود، در حالی که در ایران این عدد کمتر از ۱۰ سنت است. گذشته از وضعیت موجود، نگاه مردم و بانکها به اعتبار است که یکی از مؤلفههایی است که وضعیت موجود کارت اعتباری را رقم میزند، زیرا مردم و بانکها در ایران به اعتبار در قالب تسهیلات مینگرند. میزان مصرف کارت اعتباری حتی در کشورهایی مانند ویتنام که ضعیفتر از ایران است، بسیار بیشتر است چرا که فرهنگ اعتبار در این کشورها بهدرستی شکل گرفته است. اما ما فرهنگ اعتبار در ایران را به مردم در قالب تسهیلات نشان دادهایم: اگر میخواهید اعتبار بگیرید، یک کارت اعتباری دریافت و استفاده کنید، اقساط آن را بپردازید و در نهایت تسویه کنید و عمدتاً هم از کارتهای یک بار مصرف استفاده کنید. این شیوه سبب شده است تا حتی برخی از کارمندان سازمانهای مختلف که کارت اعتباری دریافت کردهاند، بازپرداخت خود را انجام ندهند و به دلایلی دوره بازپرداخت کارت اعتباری آنها چنان طولانی میشود که دیگر کارت اعتباری به چرخه خود بازنمیگردد.
حتی بانکها در گزارشهای خود به بانک مرکزی برای نمایش اینکه کارت اعتباری چند درصد از سبد آنها را تشکیل میدهد، اقداماتی انجام دادهاند که تسهیلات خرد را هم با کارت اعتباری یکی کردهاند. به نظر من تا این مسئله حل نشود، هیچ اتفاقی نخواهد افتاد. وقتی بانکها میخواهند در موضع بدون ریسک قرار بگیرند و کارت اعتباری ارائه دهند، سبب ایجاد چنین شرایطی میشود. از آنجا که تعهدات فرد برای ضامن و وثیقه سنگین است، اساساً کسی به دنبال بازپرداخت اعتبار نیست – مشکلی که بانکها نیز دچار آن هستند. وثیقه و داراییهای غیرجاری بانکها و بهتبع آن هزینه نگهداری و تبدیل آنها به وجه نقد برای بانکها بسیار زیاد است. در عمل بهجای اینکه فرهنگ اعتبار را ایجاد کنیم و گسترش دهیم، فرهنگ تسهیلات را ایجاد و برای تسهیلات وثیقه سنگین دریافت کردهایم و این معضل جدی اعتبار است. به نظرم باید نگاهمان را به کارت اعتباری تغییر دهیم.
• ریشه قسطیفروشیها به بانکها بازمیگردد؛ لطفاً به قسطیفروشیها اشاره کنید.
افتخاری: بانکها هیچ کجا متولی این قضیه نشدند، حتی ریسک لیزینگ را هم نپذیرفتهاند تا این صنعت رشد کند.
• درست است که بانکها به مردم کارت اعتباری ارائه میدهند، اما تراکنشها شبیه تسهیلات است. پیشنهادتان برای اینکه از این فضا خارج شویم چیست؟
شکوهی: بانکها یک سیستم مدیریت کارت دارند که بخش کارت اعتباری به سیستم تسهیلات متصل میشود، اما تسهیلات با کارت اعتباری یکی نیست. به نظرم کارت اعتباری اعم از تسهیلات است، بخشی از بسته حسابداری کارت اعتباری تسهیلات است و بخش دیگر آن نه، زیرا از نظر فنی این دو بخش از یکدیگر جدا نیستند.
• آیا میتوان این حرکت را یک نقطه آغاز خوب دانست؟
شکوهی: راهحل آن کاری است که در بانک ملی انجام دادیم، ما جیال کارت اعتباری را تفکیک کردیم و بانک توانست کارت اعتباری را به معنای واقعیِ آن ارائه کند و به همین دلیل در عمل موفق بود و هست.
• چالشی که در آن زمان داشتید، عدم اتصال و هماهنگی بخش فروش و پرداخت بود.
شکوهی: این نکته مهمی است. کارت اعتباری با تسهیلات یکی نیست. همه باید به این موضوع واقف باشیم. مطمئن نیستیم که این موضوع برای بدنه بانکی کشورمان واضح و روشن باشد.
• آیا فهم این موضوع ضرورت دارد؟
شکوهی: قطعاً ضرورت دارد. ادبیاتِ دادن تسهیلات در بانک قابل فهم و واضح است، اما در کارت اعتباری این وضوح چندان وجود ندارد.
• چرا اصلاً شعبه باید درگیر شود؟
شکوهی: در ادبیات بانکی، شعبه مسئول جذب و فروش منابع است تا در نهایت آن را بفروشد و کسب سود کند. طبیعتاً یکی از محصولاتی که برای شعبه قابل فروش است، کارت اعتباری است. این شعبه است که باید محصول را به مشتریانش بفروشد، حالا اینکه میتواند یا نمیتواند مستلزم آشنایی با این بازه است و اگر اساساً منظورتان این است که آیا این کار درست است یا نه، باید بگویم که ما مسیرهای بهتری هم برای انجام این کار داریم.
• به این ترتیب اگر فردی کارنامه یا گزارش اعتباری داشته باشد، مشکل دیگری وجود ندارد و اصلاً نیازی نیست به شعبه مراجعه کند و با اینترنت میتواند همه اقدامات را انجام دهد.
شکوهی: اعتبار دادن لزوماً مستلزم مراجعه حضوری به شعبه نیست. من میتوانم از منابع شعبهای که در آن حساب دارم اعتبار دریافت کنم و در عین حال مراجعهای به شعبه نداشته باشم. با وجود مقاومتهایی که سازمان بانک ملی داشت، ما این کار را در بانک ملی در مدت محدودی اجرا کردیم و درخواست اینترنتی همراه با اعتبارسنجی سیستمی و آنلاین را در سال ۹۵ راه انداختیم. البته مقاومت بدنه سنتی بانک پس از مدتی اجازه ادامه این روش را نداد و آن را قطع کرد، اما شنیدم که سال گذشته در بانک به نحو دیگری با هزینههای بیشتر و در حدی محدودتر انجام شده است. به هر حال، خوشحالم که دوستان به این نتیجه رسیدند که میشود این کار را انجام داد، اما باید توجه داشته باشیم که منابع اعتباردهیمان مشخص باشند. در اینباره بانکها دو روش دارند، بعضی از بانکها اعلام میکنند که همان شعبهای که منابع دارد خود نیز اعتبار بفروشد. برخی دیگر از بانکها هم منابع فروش اعتبار برای کارت اعتباری را در یک شعبه مجازی متمرکز میکنند و تعامل بین شعب و شعبه مجازی را بر اساس سازوکاری که تعریف میشود تعیین میکنند، و تعامل برای فروش اعتبار را شعبه مجازی بر عهده میگیرد. هر دو مدل خوب و قابل اجراست و من هر دو مدل را تجربه کردهام.
• اما کارنامه اعتباری برای افراد ایجاد نشد تا بانکها به آن ارجاع کنند.
شکوهی: مسئولان وقت بهشدت با این موضوع مخالف بودند. من زمانی به بانک ملی رفتم که دکتر همتی، دکتر فتانت و دکتر فاطمی حضور داشتند. مرا دکتر فاطمی به آنجا دعوت کرد که کارهایی را هم آغاز کردیم، البته وقتی این سه بزرگوار از بانک رفتند چون تیم جدید به کارت اعتباری اعتقادی نداشتند، صریحاً مخالفت کردند و جلوی پیشرفت کار را گرفتند و کسی هم نبود که به آنها اعتراض کند. این افراد هنوز در سیستم بانکی حضور دارند، برخی از آنها ارتقا پیدا کردهاند و مدیرعامل بانکهای دیگر شدهاند. بنابراین، این تفکر نامطلوب در سیستم بانکی کشور وجود دارد و در ردههای بالاتر هم، که از نظر من افرادی هستند که چندان بهروز نیستند، قدرت مذاکره و اعمال نظر بیشتر است.
• البته صدور کارتهای اعتباری شبیه همان مدل که قبلاً اجرا میشد، هم اکنون در بانک ملی در حال اجراست. توصیههای شما در حال حاضر چیست؟
شکوهی: باید اذعان کنم که همه دوستان بانکی هم مخالف کارت اعتباری نیستند و بیشتر آنها در مجموعه بانک ملی دیدگاهی باز و گشوده دارند. بحثی که چند ماهی است مطرح شده این است که افرادی که ملزم به انجام کاری بودند یا هستند اما نکردند یا نمیکنند، باید پاسخگو باشند. افراد بسیاری هستند که باید کارهایی انجام میدادند اما ندادند و چون در جایگاه ویژهای هستند، پاسخگو هم نیستند. در مقابل، افرادی هم هستند که واقعاً مشتاقاند کارهایی از این دست انجام شود، اما فرصت یا امکان آن را ندارند.
• امروز دو مدل صدور کارت در حال اجراست: یکی اینکه بانک خود مستقیماً از طریق کارگزار، مانند شرکت «پیشگامان»، کارت اعتباری صادر میکند و اعتبار میدهد و دیگری روشی است که در آن بانک ظاهراً نقشی ندارد، مانند «اَپسان» که حاصل مشارکت شرکت «توسن» و «آسانپرداخت» است. این دو چقدر با یکدیگر تفاوت دارند و کدامیک میتواند موفقتر باشد؟
افتخاری: موضوعی که در دنیا مطرح است این است که شرکتهایی هستند که پردازنده کارت اعتباری یا بهاصطلاح «کارتپروسسور»ند و واسط بین تأمینکننده اعتبار، مصرفکننده، و فروشنده هستند. در ایران عملاً کارتپروسسور (card prossessor) نداریم، هرچند شرکت «اَپسان» قصد دارد کارتپروسسور باشد. همانطور که گفتم، کارتپروسسورها نقش صدور کارت و تخصیص اعتبار، و نقش واسط بین تأمینکننده اعتبار و فروشندگان آن را بازی میکنند و بستر را برای بهوجود آوردن بازاری برای استفاده از این کارتها فراهم میکنند.
• پس یکی از حلقههای مفقود در نظام بانکی ایران کارتپروسسورها هستند. این حلقه چقدر اهمیت دارد و چطور میتواند شکل بگیرد و چه حلقههای مفقود دیگری در مسیر توسعه کارت اعتباری در ایران وجود دارد و چطور میشود این فرایند را از طریق پروژههایی سرعت بخشید؟
افتخاری: بحثی که آقای شکوهی نیز به آن اشاره کردند، بحث اعتبارسنجی در ایران است. درواقع، اعتبارسنجی در بانکها بهصورت جزیرهای انجام میشود. قطعاً ارائه گزارش اعتباری یا اعتبارسنجی به این دلیل انجام میشود که نهادی وجود ندارد که بتواند آنها را یکجا و در کنار هم جمع کند. همه مردم درگیر این فرایند هستند، چرا که در هر بانکی که شروع به تشکیل پرونده اعتباری کنند، این پرونده بر اساس سوابق گذشته افراد صورت میگیرد. یکی از مشکلات مهم و جدی در اعتبارسنجی این است که دادههای اخذشده از افراد متوجه گذشته آنها نیز هست و قطعاً خیلیها وام دیرپرداختشده یا چک برگشتی دارند و این باعث میشود که نتوانند رتبه اعتباری خوبی داشته باشند یا آن را بهبود بخشند.
• حال این مشکل را چطور میخواهید حل کنید؟
افتخاری: در دنیا رفتارهای اعتباری بر اساس رفتارهای مالی روز سنجیده میشوند و المانهای دیگری همچون رفتار مالی فرد در شبکههای اجتماعی، چه فیزیکی و چه مجازی، هم وجود دارد و چهبسا اعتبار فرد در شبکههای اجتماعی مبنای مهمتری هم برای اعتبارسنجی باشد. میزان داراییهای افراد و ارائه اطلاعات آن هم یکی دیگر از چالشهایی است که در بانکها با آن روبهرو هستیم، چرا که افراد بیم آن را دارند که دادههای آنها به نهادهای دیگری همچون اداره مالیات داده شود و بنابراین از ارائه اموال و داراییهای خود خودداری میکنند. اگر این اعتبارسنجی در نهادی جدا از بدنه بانک یا بهشکلی محرمانه انجام شود، افراد میتوانند اعتماد کنند و تمام اطلاعاتشان را در اختیار این اکوسیستم قرار دهند و اینجاست که عملاً دادهها رفت و برگشت میشود و همیشه میتوانیم اعتبار افراد را بسنجیم.
• آقای احمدیپویا، لطفاً به وضع موجود اشاره و کمی هم درباره حلقههای مفقود آسیبشناسی کنید.
احمدیپویا: کارت اعتباری محصول بسیار جذابی در زیستبوم بانکداری است، به ویژه در ایران که نرخ بهره بانکی از تورم پایینتر است. اما وقتی مردم این جذابیت را درک نکردهاند و حتی برای بانک نیز جذاب نیست، قطعاً جایی مشکل وجود دارد و بررسی این مشکل از اهمیت بالایی برخوردار است. برای آسیبشناسی محصول کارت اعتباری در ایران باید مدل کسبوکار آن را بررسی کنیم. مدل کسبوکاری که برای محصول کارت اعتباری تعریف میشود باید برای دارنده کارت جذاب باشد، اما وقتی بانک یا هر شرکت صادرکننده کارت دو نرخ سود دارد یکی نرخ سود واقعی و دیگری نرخ سود اعلامی به مشتری، این وضعیت سبب جذب مشتری و اعتماد عمومی نمیشود. برای مثال، بانک سود 18 درصد را برای محصول کارت اعتباری اعلام میکند، اما مردم خودشان محاسبه میکنند و به عدد بالای 30 درصد میرسند. کارت اعتباری در همه جای دنیا اعلامیه قرارداد دارد و مشتریان آن را مشاهده میکنند و تمام محاسبات را شفاف میبینند و مشتری به تمامی فرایندها و محاسبات آن واقف است. بنابراین، برای جذابسازی کارت اعتباری ابتدا باید اعتمادسازی عمومی صورت گیرد تا مردم خیال آسودهای داشته باشند که با دریافت کارت اعتباری ضرر نخواهند کرد. نکته دیگر دغدغه بانکها در حوزه تخصیص منابع است. امروزه تأمین نقدینگی برای بانکها با هزینه بسیار بالایی صورت میگیرد و بانکها باید بهصورت بهینه و سودآور منابع خود را تخصیص دهند. بنابراین، برای بانک راحتتر است که منابع خود را بهصورت کلان به یک کسبوکار کلان تخصیص دهد تا اینکه آن را خرد کند و بهصورت تسهیلات خرد ارائه دهد، چرا که هزینه مالیِ پیگیریِ بازپرداخت آنها برای بانک بسیار بالاست.
• اما بانکها در قالب بانکداری خرد سالهای سال است که این کار را انجام میدهند و 40 درصد منابع بانکها همیشه صرف بانکداری خرد میشود.
احمدیپویا: در بانکداری خرد سختگیری زیاد است و به همین دلیل است که عامه مردم معتقدند دریافت وام کلان بسیار راحتتر است تا وام خرد، چرا که بانک وثیقه و ضمانتهای بسیار بیشتری و فرایند بسیار سختگیرانهتری برای اعطای وام خرد دارد. بانکها میخواهند کوچکترین ریسکی در حوزه تخصیص منابع به آنها تحمیل نشود و خیالشان راحت باشد که منابع مذکور با سود قابل انتظار به بانک باز خواهد گشت و بهعبارتی بازپرداخت وجوه تضمینشده است. از طرف دیگر، کارت اعتباری برای تسهیل فرایند اعطای اعتبار طراحی شده است؛ یعنی همه جای دنیا کارت اعتباری را سریع صادر میکنند و مشتری نیز قصد دارد آن را سریع بهکار برد، حال آنکه فرایند بررسی و اخذ وثیقه و تضمین در بانکداری ایران با ویژگی سهولت ارائه محصول کارت اعتباری در دنیا متناقض است. اشتباه یا مشکل کار کجاست و در بانکداری دنیا چه چیزی آن را حل کرده است. پاسخ این پرسش اعتبارسنجی است. وقتی در زیستبوم بانکداری ایران اعتبارسنجی دقیق و قابل اطمینان برای بانکها نداریم، همین وضعیت پیش میآید. بنابراین، تا فرایند اعتبارسنجیِ قابل اطمینان برای بانک شکل نگیرد، بانک برای آسودگی خیالش وثیقه و ضمانتهای مختلفی دریافت میکند.
• بانکها نیز گاه برای اینکه تسهیلات خرد ارائه ندهند، این فرایند را طولانیتر میکنند.
احمدیپویا: بانک علاقهای به ارائه تسهیلات خرد ندارد، چون هزینه آن برایش زیاد و سوددهیاش کم است و ریسک نکول آن هم بالاست.
• برخی از بانکها مثل قرضالحسنه مهر کارش بانکداری خرد است، اما در این بانک نیز فرایندها طولانی و دشوار است.
احمدیپویا: بانک یک مؤسسه تجاری است و باید سود کند؛ هر چقدر مطالبات مشکوکالوصول و معوق بالا باشد بانک ضرر میکند، حال آنکه بانک باید در آخر سال مالی خود سود کرده باشد. به همین دلیل، بانکها تمامی ضمانتها و وثیقهها را دریافت میکنند تا خیالشان راحت باشد که بازپرداخت اصل و فرع تسهیلات صورت میگیرد. اما از سوی دیگر چون فرایند اعتبارسنجی دقیقی وجود ندارد، تصور بانکها این است که افراد کمدرآمد اصولاً افرادی با سابقه پرداختیِ بد هستند، در حالی که بررسیهای صورتگرفته در صنفهای گوناگون حاکی از آن است که بسیاری از گروههای کم درآمد، مانند فرهنگیان، بسیار خوشسابقهترند تا صنفهایی با درآمدهایی بالاتر مانند پزشکان.
• از صحبتهای شما نتیجه میگیرم که مأموریت گسترش کارت اعتباری را نباید بر عهده بانکها گذاشت و باید نهادهایی شکل بگیرند که عهدهدار این مأموریت باشند. اما متأسفانه چنین نهادهایی چندان شکل نگرفتهاند.
احمدیپویا: در همه جای دنیا نهادهای اعتبارسنجی نهادهای خصوصی هستند، چرا که کسبوکاری بسیار سودآور تلقی میشوند. بانک، بر اساس قانون مجلس، اطلاعات خود را در اختیار مؤسسهای میگذارد که آن مؤسسه فقط بر مبنای رفتار حسابهای مردم اعتبارسنجی کند. از یک سو، همانطور که دوستان هم بیان کردند، اعتبارسنجی امری گذشتهنگر است و اگر کسی فقط یک قسط عقبافتاده هم داشته باشد، همین نشاندهنده بدسابقه بودن اوست. از سوی دیگر، وقتی میخواهند اعتبار کسی را بسنجند نباید فقط رفتار بانکی او را مورد بررسی قرار دهند، بلکه موقعیت و شخصیت فرد و مواردی از این دست نیز باید مد نظر قرار گیرد.
• آیا این بازنگری دارای ریسک زیادی است؟
احمدیپویا: نظام اعتبارسنجی ما غلط و کاملاً مبتنی بر رفتار بانکی گذشته افراد است، در حالی که ممکن است برخی از افراد تکالیف مالیاتی خود را بهموقع انجام دهند و قبضهای گوناگون خود را بهموقع پرداخت کنند و همه اینها پارامترهایی هستند که میتوانند بر افزایش اعتبار افراد تأثیرگذار باشند. بنابراین، افراد میتوانند بدون اینکه سپرده یا گردش مالی بالایی داشته باشند، اعتبار خوبی کسب کنند و بر مبنای آن هم کارت اعتباری خود را زودتر دریافت کنند.
منبع: ماهنامه بانکداری آینده
- 1
- 2