«ملّت عزیز ایران باید همّتشان این باشد که قوی بشوند.» این گزاره‌ی مطرح شده از سوی رهبر انقلاب اسلامی در خطبه‌های نماز جمعه ۲۷ دی ماه ۱۳۹۸ و نوعی جمع‌بندی کلانِ ناظر به وظایف عموم مردم و مسئولین از سوی ایشان بود: «باید ملّت ایران و مسئولین کشور تلاششان برای قوی شدن کشور و قوی شدن ملّت باشد، با اتّحاد، با حضور، با صبر و استقامت و با کار سخت و پرهیز از تنبلی؛ این اگر [محقّق] شد، به توفیق الهی، به فضل الهی، ملّت ایران در آینده‌ی نه چندان دوری آنچنان خواهد شد که دشمنان حتّی جرئت تهدید هم پیدا نکنند.»
از نگاه حضرت آیت‌الله خامنه‌ای راه پیشرفت، دستیابی به عزّت و ایستادگی موثر مقابل دشمنی‌ها و توطئه‌ها، ارتقایِ «اقتدار و قدرت ملّی» است. قدرت ملّی نیز شامل مولفه‌ها و عناصر مادی و معنوی به‌صورت توأمان است.
یکی از این عناصر واجب زمین مانده توجه به فرصت های مستعد و استفاده بهینه از ظرفیت خدادادی کشورمان ایران به عنوان قطب ترانزیت دیتای منطقه به اروپا می باشد.ترانزیت داده بین غرب و شرق دنیا از طریق خاک کشور ایران مزیت‌های ویژه‌ای برای کشورهای همسایه دارد که میتواند ایران را بعنوان قطب ترانزیت دیتا در نظر بگیرد و از طرفی دیگر، یکی از ارکان ظهور و بروز اقتصاد دیجیتال در سطوح مختلف باشد که قانونگذار و متولی در رابطه با این موضوع میتواند با تصمیم های به زمان و درست، زمینه‌های جهش در صنعت دیتا و همچنین زنجیره اقتصاد دیجیتال متصل به این صنعت را مهیا کند.
طبق گزارش موسسه تحقیقاتی TeleGeography رشد ظرفیت پهنای باند اینترنت بین المللی بین سال های 2019 و 2021حدود 35 درصد افزایش داشته است و از 450 ترابیت در ثانیه (Tbps) به بیش از 600 Tbps. 1 رسیده است . شرکت های گوگل، فیس بوک، آمازون و مایکروسافت اصلی ترین منابع غالب تقاضای پهنای باند بین المللی می باشند.
از سوی دگیر طبق آمار Statista، مصرف کنندگان محتوای اینترنت در سراسر جهان به طور تصاعدی در حال رشد هستند چیزی حدود 4.66 میلیارد نفر (نزدیک به 60٪ از جمعیت جهان).
صرف نظر از روشی که ترافیک اینترنت با آن منتقل می شود، یک حقیقت و اصل بسیار مهم در این میان وجود دارد و آن نزدیکی است. هرچه منابع ترافیک اینترنت به مصرف کننده نزدیک تر باشد، به مراتب تأخیر کمتر خواهد بود و این به کیفیت بهتر تجربه تبدیل می شود. (QoE)راهبرد نزدیک کردن کابل های زیر دریا به ارائه دهندگان خدمات و مصرف کنندگان از طریق ظرفیت های ارتباطات خاکی با هدف تحقق کاهش زمان پینگ ناشی از کوتاه شدن فاصله تا مراکز داده در اروپا و همچنین امکان تعمیر و بازیابی خرابی مسیرهای فیبر در کوتاه‌ترین زمان نسبت به مسیرهای همچون مسیر دریای عمان، خلیج عدن و کانال سوئز از مهمترین مزیت هایی است که می تواند منجر به تسریع این راهبرد شود.
از طرفی مرزهای جنوبی کشور با کابل‌های بین‌المللی بسیاری ارتباط داشته و از طریق همسایه‌های شمالی نیز مسیر مناسبی تا اروپا وجود دارد و این فرصت میتواند پل مناسبی بین کشورهای شرق آسیا برای گذر به اروپا و جایگزین مناسبی برای کشورهای حاشیه خلیج فارس برای مسیر کانال سوئز باشد.
طبق گزارش منتشر شده از سوی موسسه تحقیقاتی TeleGeography ، بیش از 99٪ ارتباطات بین المللی از طریق کابل های فیبر نوری انجام می شود که بیشتر آنها در زیر دریا هستند. آخرین نقشه آنلاین و تراکم زیرساخت های زیردریایی دیتا برای ارتباطات جهانی را می توانید از لینک https://submarine-cable-map-2020.telegeography.com/ مشاهده نمایید.
و این نشان دهنده این می باشد فرصت های ترانزیت خشکی برای کشورهایی همچون ایران با موقعیت جغرافیایی ویژه از امتیازاتی است که میتواند بستری باشد برای تسریع در تحقق هدف مشخص شده در برنامه ششم توسعه برای ترانزیت دیتای منطقه توسط کشور ایران.
اگرچه برای اجرای این طرح بعنوان تکلیف برنامه ششم توسعه از ابتدای دولت سیزدهم اقداماتی عملیاتی صورت گرفته است و در همین مدت کوتاه، ۴۰ درصد به ترانزیت ترافیک از خاک ایران افزوده شده است و همچنین نقشه عملیاتی برای تحقق این برنامه رونمایی گردیده است ، اما تحقق واقعی و عینی برای تبدیل شدن ایران به هاب ترانزیت(انتقال)اینترنت(دیتا) نیازمند اقدامات هیبریدی و تلاش جهادی بیشتر می باشد که از مهمترین آن همکاری عملیاتی دولت با اپراتورهای بخش خصوصی و نگاه ویژه به قراردادهای بلندمدت(IRU) و البته رویکردهای کسبو کاری و رقابتی با بخش خارجی است .
بدون شک تحقق این هدف فرصتی است عالی برای قوی تر شدن ایران در مسیر تضمین پایدار ترافیک مصرفی کشور و تکمیل حلقه‌های اصلی اقتصاد دیجیتال.
صدیق میرزایی/متخصص و مشاور نوآوری و ارتباطات هلدینگ فن آوا
